Nowa dyrektywa dotycząca odpowiedzialności za produkt niebezpieczny

Z końcem roku 2024 weszła w życie uchwalona dnia 23 października 2024 r. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/2853 w sprawie odpowiedzialności za produkty wadliwe (dostępna tutaj: Dyrektywa – 2024/2853 – EN – EUR-Lex). Nową dyrektywę stosuje się do produktów wprowadzonych do obrotu lub oddanych do użytku po dniu 9 grudnia 2026 r. – ale dobrze już teraz się do tego przygotować.

Dotychczas w polskim ustawodawstwie materia ta regulowana była przepisami kodeksu cywilnego (art. 449 [1] – art. 449 [10] k.c.). Jednak z uwagi na to, że państwa członkowskie mają wprowadzić dyrektywę w życie do dnia 9 grudnia 2026 r. – czeka na kolejna nowelizacja tych przepisów, na skutek której uwzględnione zostaną zmiany wprowadzone nową dyrektywą. Jak głębokie i szerokie będą to zmiany – ostatecznie zależeć to będzie od polskiego ustawodawcy, jednak na pewno konieczna będzie zmiana definicji „produktu niebezpiecznego”, bo dyrektywa odnosi się do zmieniającego nas świata technologii, zwłaszcza rzeczywistości AI.

Istotę potrzeby wprowadzenia zmian wskazuje motyw (13) preambuły dyrektywy, który wskazuje: „Produkty w epoce cyfrowej mogą być materialne lub niematerialne. Oprogramowanie, takie jak systemy operacyjne, oprogramowanie układowe, programy komputerowe, aplikacje lub systemy AI, jest coraz powszechniejsze na rynku i odgrywa coraz ważniejszą rolę w bezpieczeństwie produktów. Oprogramowanie może być wprowadzane do obrotu jako samodzielny produkt, lub następnie może zostać zintegrowane z innymi produktami jako część składowa i może powodować szkody w wyniku jego uruchomienia. W interesie pewności prawa należy wyjaśnić w niniejszej dyrektywie, że do celów stosowania odpowiedzialności niezależnej od winy oprogramowanie jest produktem, niezależnie od sposobu jego dostarczenia lub użytkowania, a zatem niezależnie od tego, czy oprogramowanie jest przechowywane na urządzeniu, dostępne za pośrednictwem sieci komunikacyjnej czy technologii chmury obliczeniowej, czy też dostarczane w ramach modelu oprogramowania jako usługi. Informacji nie uznaje się jednak za produkt, a zatem przepisy dotyczące odpowiedzialności za produkt nie powinny mieć zastosowania do treści plików cyfrowych, takich jak pliki multimedialne, książki elektroniczne lub sam kod źródłowy oprogramowania. Twórców lub producentów oprogramowania, w tym dostawców systemów AI w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1689 należy traktować jak producentów”.

Dyrektywa wprowadza także nowe pojęcia legalne, albo zmienia ich dotychczasowe rozumienie – np. rozumienie „szkody”. Według art. 6 dyrektywy odszkodowanie za produkt niebezpieczny może być należne wyłącznie w przypadku zaistnienia szkody w postaci: a) śmierci lub innych szkód na osobie, w tym uznawanej w naukach medycznych szkody na zdrowiu psychicznym; b) zniszczenia lub uszkodzenia danych, które nie są wykorzystywane do celów zawodowych i c) uszkodzenia lub zniszczenia mienia, z wyjątkiem: (i)samego produktu wadliwego; (ii) produktu uszkodzonego przez wadliwą część składową, która jest zintegrowana z produktem lub wzajemnie z połączona z produktem przez producenta tego produktu lub pod kontrolą tego producenta;(iii) mienia wykorzystywanego wyłącznie do celów zawodowych.

O kolejnych zmianach oraz wprowadzanych do polskiego systemu rozwiązaniach – będziemy informować wkrótce.