Temat wzajemnych rozliczeń byłych partnerów (o których sądy piszą używając określenia „konkubenci”) jest tak obszerny, iż może stanowić podstawę co najmniej kilku książek. Tym niemniej warto krótko wspomnieć o świeżym orzeczeniu Sądu Najwyższego odnoszącego się do tego tematu.
I tak: Sąd Najwyższy w swoim postanowieniu z dnia 25 czerwca 2025 roku (sygn. akt: I CSK 969/25) potwierdził zasadniczą linię orzeczniczą: brak istnienia formalnego małżeństwa nie stoi na przeszkodzie możliwości rozliczenia się przez strony stron związku nieformalnego („W orzecznictwie niemal jednolicie przyjmuje się, iż do rozliczenia konkubinatu, w tym nakładów dokonanych przez konkubentów na majątek jednego z nich, mają zastosowanie przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu”).
Co więcej – nie chodzi tylko o wzajemne rozliczenia czysto finansowe, ale także możliwość wzajemnego rozliczenia dorobku i świadczeń, jeśli jedna strona uzyskała majątkową korzyść kosztem drugiego.
Co to oznacza w praktyce? Jeżeli jeden z konkubentów finansowo lub osobistym zaangażowaniem przyczynił się do powstania lub zwiększenia wartości majątku formalnie przypisanego drugiemu (np. remont domu wpisanego w księdze wieczystej na nazwisko tylko jednej osoby), sąd może zasądzić zwrot (całkowity lub częściowy) wartości tych nakładów albo przyznać ekwiwalent odpowiadający udziałowi w „dorobku” związku. W orzeczeniu I CSK 969/25 Sąd wskazał na potrzebę indywidualnej oceny wkładu i okoliczności oraz możliwości stosowania rozmaitych środków wyrównawczych.
Co ciekawe – orzeczenie Sądu podnosi też rangę analizy ekonomicznej wkładu niematerialnego (opieka nad domem, wychowanie dzieci), choć ten element bywa trudniejszy do wycenienia i wymaga starannego uzasadnienia przed sądem. Wydaje się, iż teza ta jest jednak dość kontrowersyjna i zobaczymy, w jaką stronę będzie podążać pozostałe orzecznictwo natomiast warto odnotować, iż Sąd Najwyższy – nie przyjmując kasacji pozwanego do rozpoznania – potwierdził zasadność rozstrzygnięcia sądu odwoławczego, który „trafnie ocenił, że świadczenia powódki stały się świadczeniami nienależnymi w rozumieniu art. 410 KC, w chwili odpadnięcia ich celu, jakim było wspólne życie. Jak trafnie wskazał Sąd Apelacyjny, czyniąc nakłady (pomoc w prowadzeniu domu, w wychowaniu dzieci, pomoc w prowadzonej działalności gospodarczej itd.), powódka działała w przekonaniu i w porozumieniu z pozwanym, że wybudowany dom oraz rozwijana działalność gospodarcza będą służyć zaspokojeniu wspólnych potrzeb rodziny, którą mieli stworzyć. Powódka nie czyniłaby bowiem tego rodzaju nakładów, gdyby miała świadomość, że nie dojdzie do zawarcia związku małżeńskiego, i dojdzie do rozstania stron. Należy przy tym zauważyć, że strony miały dzieci, co tym bardziej wskazywało na chęć założenia rodziny oraz sformalizowanie związku. Sąd Apelacyjny spostrzegł także, że pozwany wprawdzie początkowo podnosił, iż nie planował życia z powódką i zawarcia związku małżeńskiego, jednakże ostatecznie wprost przyznał, że zdecydował się na założenie rodziny.”
W konsekwencji – w tej konkretnej sprawie partner winien był rozliczyć z byłą konkubiną dorobek nieformalnego związku po połowie.
Z końcem roku 2024 weszła w życie uchwalona dnia 23 października 2024 r. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/2853 w sprawie odpowiedzialności za produkty wadliwe (dostępna tutaj: Dyrektywa – 2024/2853 – EN – EUR-Lex). Nową dyrektywę stosuje się do produktów wprowadzonych do obrotu lub oddanych do użytku po dniu 9 grudnia 2026 r. – ale dobrze już teraz się do tego przygotować.
(więcej…)Zgodnie z zapowiedziami, w ostatni piątek (4 października br.) została opublikowana nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (Dz. U. z 4.10.2024, poz. 1473), która weszła już w życie. Ustawa zmienia dotychczasowe uprawnienia pracowników związane z powodzią – rozszerzając je (por. art. 1 pkt 4 nowelizacji).
(więcej…)Z początkiem stycznia 2023 roku weszły w życie nowe regulacje dotyczące sytuacji konsumentów, wynikające z implementacji trzech unijnych dyrektyw:
– Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta (tzw. Dyrektywa Omnibus),
– Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniająca rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE i uchylająca dyrektywę 1999/44/WE (Dyrektywa Towarowa), oraz
– Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych (Dyrektywa Cyfrowa).
Najwięcej zmian wprowadzono w ustawie o prawach konsumenta, w której ponownie uregulowane uprawnienia konsumentów związane z wadami otrzymanego towaru. Zmiany częściowo odpowiadają wykształconej w orzecznictwie praktyce, ale już jednoznacznie dookreślają obowiązki sprzedawcy związane ze świadczeniem towaru niezgodnego z umową.
Obecnie odpowiedzialność z tytułu niezgodności towaru z umową przedsiębiorcy w stosunku do konsumenta uregulowana jest w art. 43b do art. 43f ustawy o prawach konsumenta (tu uwaga – przepisy te stosuje się wyłącznie do umów zawartych po 1 stycznia 2023 roku; w pozostałym zakresie stosuje się poprzednio obowiązujące przepisy).
Zgodnie z nowymi regulacjami przedsiębiorca zobowiązany był udzielić odpowiedzi na reklamację w terminie 14 dni od jej otrzymania (do tej pory zasadą było 30 dni).
Przedłużono także domniemania braku zgodności z towaru z umową istniejącego w chwili zawarcia umowy do 2 lat.
Zgodnie z art. 43d ust. 1 „Jeżeli towar jest niezgodny z umową, konsument może żądać jego naprawy lub wymiany.” Przedsiębiorca powinien dokonać naprawy lub wymiany w rozsądnym czasie od poinformowania o braku zgodności z umową oraz powinien ponieść wszelkie koszty z tym związane (w szczególności koszty opłat pocztowych, przewozu, robocizny i materiałów).
W drugiej kolejności konsument może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, przy czy, w dalszym ciągu konsument nie może odstąpić od umowy, jeżeli brak zgodności towaru z umową jest nieistotny.
Ustawa także wprost wskazuje, iż konsument nie jest zobowiązany do zapłaty za zwykłe korzystanie z towaru, który następnie został wymieniony oraz że może powstrzymać się z zapłatą ceny do chwili wykonania przez przedsiębiorcę obowiązków wynikających z żądanej naprawy lub wymiany, czy też złożonego oświadczenia o odstąpieniu czy obniżenia ceny.
Podsumowując, wprowadzone zmiany bardzo istotnie zwiększają uprawnienia konsumenta, a sytuacja sprzedawców (także procesowa – w przypadku sporów sądowych) może być znacząco utrudniona.
W przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości – zapraszamy do kontaktu.